Wysokofunkcjonujący alkoholik – jak go rozpoznać?

Choć z pozoru prowadzą ustabilizowane życie, a ich codzienność nie zdradza żadnych niepokojących sygnałów, HFA (ang. High-Functioning Alcoholics) skrywają uzależnienie za fasadą sukcesu i normalności. Jak więc rozpoznać wysokofunkcjonującego alkoholika, zanim jego problem wymknie się spod kontroli? Sprawdź, na co zwrócić uwagę.

Alkoholik wysokofunkcjonujący – co to znaczy?

Niestety problemy tego typu nie zawsze są widoczne na pierwszy rzut oka. Należy podkreślić, że leczenie alkoholizmu u osób z pozoru normalnie funkcjonujących jest procesem długim i bardzo wymagającym. Kim zatem jest alkoholik wysokofunkcjonujący i co to znaczy w praktyce? Jest to osoba zmagająca się z uzależnieniem od alkoholu, która jednocześnie potrafi zachować pozory pełnej kontroli nad życiem zawodowym, społecznym i rodzinnym. W przeciwieństwie do typowego obrazu alkoholika uzależniony często uchodzi za człowieka sukcesu.

W życiu takich osób dominującą rolę odgrywa praca, to właśnie ona często stanowi fundament ich tożsamości. Dobre wyniki zawodowe, awanse czy uznanie środowiska służą za mechanizm obronny, który pozwala bagatelizować uzależnienie. Alkohol nie koliduje z codziennymi obowiązkami, przynajmniej na pierwszy rzut oka, dlatego zarówno sam uzależniony, jak i jego otoczenie, przez długi czas ignorują objawy choroby.

Często osoby te spożywają alkohol w samotności lub w zamkniętym, bezpiecznym gronie, co jeszcze bardziej utrudnia identyfikację problemu. Dodatkowo pozycja społeczna i finansowa działa jak tarcza ochronna zarówno w miejscu pracy, jak i w domu. Pracownicy rzadko konfrontują przełożonego z podejrzeniem nadużywania alkoholu, a bliscy, czerpiąc pośrednie korzyści z jego funkcjonowania, zwykle nie podejmują interwencji.

Tymczasem uzależnienie rozwija się w sposób równie niebezpieczny, jak w przypadku osób wykluczonych społecznie. Różnica polega jedynie na formie, nie na sile destrukcji. Osoby zastanawiające się, jak żyć z wysokofunkcjonującym alkoholikiem, często latami funkcjonują w warunkach emocjonalnej ambiwalencji – z jednej strony doceniają stabilizację, z drugiej żyją w cieniu narastającego kryzysu, który w końcu wymyka się spod kontroli.

Jak rozpoznać objawy alkoholizmu wysokofunkcjonującego?

W przypadku HFA (ang. High Functioning Alcoholics) uzależnienie nie przybiera oczywistej formy, dlatego przyczyny i objawy alkoholizmu są subtelne, ale powtarzają się regularnie. Alkoholizm wysokofunkcjonujący i jego objawy często ukryte są za pozorami stabilności. Oto, na co warto zwrócić szczególną uwagę.

Zaprzeczanie

Jednym z podstawowych mechanizmów obronnych osób wysokofunkcjonujących jest konsekwentne wypieranie faktu, że ich relacja z alkoholem przybrała patologiczny charakter. Alkoholik nie widzi w swoim zachowaniu niczego alarmującego. Przecież nie traci pracy, nie zaniedbuje obowiązków, nie sięga po tanie trunki. Tym samym nie identyfikuje się z powszechnym obrazem osoby uzależnionej.

Kreowanie pozorów

Osoby z tej grupy potrafią doskonale zarządzać swoim wizerunkiem. W pracy uchodzą za profesjonalistów, wśród znajomych za dusze towarzystwa, a w domu za odpowiedzialnych partnerów i rodziców. Alkohol spożywają często poza wzrokiem innych. Dodatkowe drinki podczas spotkań towarzyskich, zamykanie się z butelką w osobnym pomieszczeniu, staranne ukrywanie śladów po alkoholu, wszystko po to, by nikt nie powiązał ich stylu życia z uzależnieniem.

Przerwy w piciu

Wysokofunkcjonujący alkoholicy świadomie wprowadzają okresy abstynencji, by udowodnić sobie i otoczeniu, że panują nad sytuacją. Takie postanowienia służą raczej jako element autoprezentacji niż realna chęć zmiany. Mają one przede wszystkim odsunąć podejrzenia i wzmocnić narrację o pełnej kontroli.

Praca na pierwszym miejscu

Kariera zawodowa często stanowi dla HFA przestrzeń, w której kompensują emocjonalne deficyty i jednocześnie maskują uzależnienie. Pracoholizm bywa usprawiedliwieniem dla picia – intensywny dzień kończy się zasłużonym relaksem z alkoholem. W ciągu dnia dawki są na tyle niewielkie, by nie zakłócać pracy, ale wieczorem kontrola przestaje obowiązywać.

Unikanie konsekwencji

Status społeczny i sieć kontaktów sprawiają, że alkoholizm wysokofunkcjonujący i jego objawy rzadko prowadzą do realnych konsekwencji. Osoby z tego kręgu potrafią skutecznie uciszyć incydenty zarówno formalnie, jak i towarzysko. Jeżeli dochodzi do sytuacji problemowych, zazwyczaj są one wyciszane lub bagatelizowane.

Szukanie wymówek

HFA rzadko przyznaje, że pije z powodu uzależnienia. Raczej tłumaczy to stresem, napięciem zawodowym, chęcią relaksu. Alkohol pełni funkcję nagrody za trudny dzień, za sukces, za wytrwałość. Otoczenie, z którym się identyfikuje, często również nadużywa alkoholu, co daje dodatkowy kontekst normalizacji.

Jak żyć z wysokofunkcjonującym alkoholikiem?

Każdy przypadek uzależnienia wymaga indywidualnego podejścia, również wtedy, gdy mamy do czynienia z osobą odnoszącą sukcesy zawodowe i społeczne. Wysokofunkcjonujący alkoholik niełatwo przyznaje się do problemu, bo przez lata budował przekonanie, że kontroluje swoje picie. Terapia w jego przypadku często trwa dłużej i wymaga dużej konsekwencji. Kluczowe znaczenie ma konsekwentne trzymanie się ustalonych zasad oraz uważne budowanie relacji opartej na zaufaniu i wzajemnym szacunku.

Proces zdrowienia powinien obejmować także pracę nad hierarchią wartości, naukę odpoczynku, rozładowywania napięcia i kontaktu z emocjami. Żyjąc z HFA warto sprawdzić też, jak wygląda przymusowe leczenie alkoholika lub jak pomóc bliskiemu, który funkcjonuje jak weekendowy alkoholik.

Czy wysokofunkcjonujący alkoholizm można wyleczyć?

Wysokofunkcjonujący alkoholizm, podobnie jak każda postać uzależnienia, nie jest chorobą, którą można całkowicie wyleczyć. Można jednak nauczyć się skutecznie z nią żyć – w trzeźwości, bez powrotu do destrukcyjnych wzorców. Kluczowe są pełna abstynencja, unikanie sytuacji sprzyjających nawrotom oraz systematyczna praca terapeutyczna.

Psychoterapia, wspomagana farmakoterapią i wsparciem grupowym, daje realną szansę na odbudowanie stabilności. Znasz ten problem od wewnątrz i zastanawiasz się jak wyjść samemu z alkoholizmu? Musisz wiedzieć, że jest to proces niezwykle żmudny i wymagający. Warto też dokładnie zgłębić temat kim jest suchy alkoholik, aby nie wpaść w niebezpieczną pułapkę. O wiele lepsze efekty można osiągnąć, korzystając z pomocy specjalistów, dlatego właściwie dobrana forma terapii jest tak niezwykle ważna.